Waarover kunt u níet filosoferen? Eigenlijk kunt u overal over filosoferen..
Filosoferen is een vakoverstijgende vaardigheid, die aan alle schoolvakken gekoppeld kan worden.
Zodoende kan het geïntegreerd worden in het curriculum, en hoeft Filosofie niet per se als apart vak ingepland te worden. Het is dus niet ‘weer iets nieuws erbij’, maar een verdieping binnen het bestaande vakaanbod. Aangezien filosoferen een specifieke vaardigheid is, is het wél belangrijk dat een hiertoe opgeleide docent (gespreksbegeleider) deze activiteit begeleid.
Filosoferen kan grofweg over twee vragen gaan:
- Vragen naar waarheid en logica
(Wat weten we zeker? Klopt het wat je zegt? Hoe zit ‘t?). - Vragen naar het goede leven
(ethische dilemma’s en vragen: wat is goed om te doen? Hoe moet ik handelen?).
Enkele voorbeelden van thema’s en bijbehorende vragen zijn:
- denken, dromen, geloven en zeker weten: kun je stoppen met denken? Is dromen ook denken? Wanneer weet je iets zeker?
- feiten, waarden, normen en meningen: hoe kunnen mensen het eens worden?
- echt en nep; hoe weet je of iets echt is? Wanneer leeft iets? Kun je een tak doden?
- geloof, spiritualiteit en identiteit: wat is (g)een deel van jou? Waar zit je ziel? Wie ben jij?
- geluk en vrijheid: is geluk een keuze? Kun je vrijheid afdwingen?
- schoonheid en kunst: kan iets wat mooi is tegelijkertijd lelijk zijn?
- regels, macht en verantwoordelijkheid: wie mag de baas over jou zijn? Wanneer mag je macht misbruiken?
- het milieu, de natuur en duurzaamheid: mag je iets levends doden? Wanneer mag je de natuur verpesten?
- vriendschap, liefde: wanneer mag je stoppen met een vriendschap? Kun je iemand liefhebben die je niet aardig vindt? Kun je je thuis voelen bij vreemden?
- rechtvaardigheid, democratie en burgerschap: wanneer is iets eerlijk? Wat betekent het om burger in Nederland te zijn?
- rekenen, wiskunde, taal en ons denken: kun je denken zonder woorden/ getallen/ beelden?
- mensen en dieren: zijn we eigenlijk net apen? Kunnen koeien denken? Hebben insecten gevoel?
Filosofische vakgebieden die aan bod kunnen komen zijn:
- logica, analytische filosofie en taalfilosofie
- wetenschapsfilosofie en kenleer
- metafysica en ontologie
- wijsgerige antropologie
- ethiek
- esthetiek
- cultuurfilosofie en godsdienstfilosofie
- rechtsfilosofie, sociale en politieke filosofie
- wijsgerige antropologie
Er zijn zeer veel mogelijkheden om filosofie lessen te koppelen aan een bestaand vak, of een specifiek thema. Zoekt u concrete lesideeën, zoals inleidingen, werkvormen en spelvormen? Mail naar info@wereldwijs-filosoferen . U ontvangt binnen een week een bericht.